Lęk to emocja, która przychodzi do nas, kiedy dzieje się coś, na co nie mamy wpływu. Podczas niespodziewanych wydarzeń mamy uczucie braku kontroli i to sprowadza do nas lęk. Z filozoficznego punktu widzenia lęk jest częścią nas i będzie się pojawiał w naszym życiu, ponieważ jesteśmy skomplikowanymi istotami.
Jak odróżnić lęk od strachu?
Strach jest spowodowany realnym i adekwatnym powodem w świecie zewnętrznym. Zazwyczaj strach jest przedmiotowy, czyli boimy się czegoś konkretnego, co ma miejsce w świecie zewnętrznym.
Natomiast lęk jest reakcją bezprzedmiotową na coś, czego być może wcale nie ma. To może być na przykład lęk przed tym, czy ktoś nas polubi albo jak się zachowa w stosunku do nas. Często lęk dotyczy sytuacji, które wcale nie muszą się wydarzyć.
Jak postępować w przypadku lęku?
Po pierwsze nazwij co się w Tobą dzieje. Możesz powiedzieć sobie: „przyszedł do mnie lęk. Czuję, że ściska mnie w brzuchu i drżą mi ręce”. Często samo nazwanie i opisanie swojego samopoczucia na głos pomaga w regulacji trudnej emocji.
Po drugie poproś o pomoc kogoś zaufanego. To może być Twój partner, partnerka, przyjaciółka. Ktoś, do kogo masz zaufanie i kto zna Cię dobrze. Powiedz o tym, że czujesz lęk i skąd ten lęk się w Tobie wziął.
Po trzecie, jeśli poprzednie dwie rady nie pomogą i lęk będzie się zwiększał albo wracał, to udaj się do specjalisty. To może być psycholog, psychoterapeuta, trener mentalny. Czasem jest potrzebne wsparcie również psychiatry. Nie zawsze jesteśmy w stanie samodzielnie sobie pomóc i to żaden wstyd skorzystać z pomocy specjalisty. Robisz to dla siebie i dla swojego zdrowia psychicznego, które jest bardzo ważne!
Co to jest lęk antycypacyjny?
Kiedy ignorujemy przychodzący do nas lęk, on zaczyna się nawarstwiać. Dochodzi do sytuacji, w której boimy się samej świadomość tego, że ten lęk znowu przyjdzie. Taki „lęk przed lękiem” to właśnie lęk antycypacyjny. Dlatego, aby uniknąć tego zjawiska, ważne jest reagowanie od razu, kiedy poczujemy, że przychodzi do nas lęk.
Czy lęk można dziedziczyć?
Psychologia międzygeneracyjna (subdyscyplina psychologii) wysuwa hipotezę, że lęk może być dziedziczony. Mówi się nawet o tzw. traumie pokoleniowej. To znaczy, że przeżycia naszych przodków i ich lęki mogą być w jakiś sposób przenoszone na nas i nasze życie. Dużo na ten temat pisze Gabor Maté. W tym momencie nie ma jeszcze potwierdzonych badań naukowych, trudno jest to dokładnie zbadać, dlatego na razie nazywamy to hipotezą.
Jakie są sposoby pracy z lękiem?
Istnieje wiele narzędzi do pracy z lękiem. Część z nich pozwala na przykład oswoić lęk, albo zmniejszyć go poprzez porównania. Warto spotkać się z trenerem mentalnym, który nauczy Cię, w jaki sposób pracować z lękiem i jak sobie z nim radzić, aby zbudować lepszą odporność psychiczną.
Jednym z ćwiczeń, które pomaga w pracy z lękiem, jest ćwiczenie zaczerpnięte z prowokatywności. Poprzez zadawanie pytań, które w pewien sposób „pomniejszają” lęk, osoba, która go odczuwa, czuje, jak się on zmniejsza. Mogą to być pytania np. „jak duży jest Twój lęk? Jak morze? Jak morze zupy na talerzu?”. Ćwiczenie zawiera w sobie trochę życzliwego humoru, który jest niezbędny w takim momencie. Zachęcam do wypróbowania.
Ja Kaczka,
Trener Mentalny emocji dzieci, młodzieży i dorosłych
biuro@beatakaczor.pl
Chcesz wiedzieć jak sobie radzić z lękiem lub strachem Twojego dziecka?
Sprawdź webinar „Jak reagować na strach lub lęk dziecka? – praktyczny przewodnik”.
Chcesz lepiej rozumieć swoje własne emocje i prawidłowo je obsługiwać?
Dołącz do warsztatów online “Rozumiem moje emocje”.