Depresja to jedno z największych wyzwań zdrowotnych XXI wieku. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje ją jako chorobę wpływającą na emocje, funkcje poznawcze i fizyczne, która może znacząco obniżać jakość życia. Szacuje się, że na świecie cierpi na depresję około 300 milionów ludzi, co stanowi poważne obciążenie dla jednostek, rodzin i społeczeństw. W artykule znajdziesz najważniejsze fakty dotyczące depresji, bazujące na badaniach WHO.
Depresja na świecie – dane WHO
Według najnowszych raportów WHO depresja jest główną przyczyną niepełnosprawności na świecie. Dotyka ludzi we wszystkich grupach wiekowych, a najbardziej narażone są kobiety i młodzież. Dane WHO pokazują, że w ciągu dekady od 2005 do 2015 roku liczba osób cierpiących na depresję wzrosła o 18%!
Natomiast pandemia COVID-19 znacząco pogorszyła sytuację, prowadząc do wzrostu przypadków zaburzeń depresyjnych i lękowych o ponad 25% w skali globalnej. WHO ostrzega, że efekty pandemii będą odczuwalne jeszcze przez wiele lat.
Dlaczego depresja jest chorobą XXI wieku?
WHO określa depresję jako chorobę współczesnych czasów z uwagi na kilka kluczowych czynników:
- zmiany społeczne – szybsze tempo życia, izolacja społeczna i presja sukcesu przyczyniają się do zwiększenia ryzyka depresji,
- kryzysy globalne – pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła na zdrowie psychiczne ludzi na całym świecie, zwiększając wskaźniki depresji i lęku,
- zaniedbanie zdrowia psychicznego – brak odpowiedniej edukacji i piętnowanie osób zmagających się z problemami psychicznymi wciąż stanowią poważną barierę w poszukiwaniu pomocy.
Przyczyny depresji w świetle badań
Przyczyny depresji są wielowymiarowe. Z jednej strony stoją biologiczne mechanizmy – zaburzenia neuroprzekaźników czy zmiany hormonalne. Z drugiej, to wpływ środowiska, takie jak chroniczny stres, przemoc czy izolacja społeczna. Wiele osób cierpiących na depresję ma za sobą trudne doświadczenia życiowe, które pozostawiły trwałe ślady w ich psychice. Badania WHO podkreślają, że szczególnie narażone są osoby zmagające się z ubóstwem, dyskryminacją czy traumami.
Przewidywania i działania WHO
Przyszłość w kontekście depresji niesie zarówno wyzwania, jak i szanse.
Wyzwaniem jest przewidywana rosnąca liczba przypadków depresji. WHO szacuje, że depresja już teraz jest przewodnią przyczyną niepełnosprawności na świecie, a liczba osób cierpiących na tę chorobę nadal wzrasta. Zmiany demograficzne, takie jak starzenie się populacji oraz rosnące tempo życia, mogą prowadzić do dalszego wzrostu liczby przypadków depresji w nadchodzących latach.
Rosnąca urbanizacja, zmiany klimatyczne, konflikty i niepewność ekonomiczna to czynniki, które mogą nasilać problemy ze zdrowiem psychicznym. WHO zwraca uwagę na potrzebę działań prewencyjnych, takich jak budowanie odporności psychicznej w społeczeństwie oraz promowanie zdrowego stylu życia.
Poniżej znajdziesz zagadnienia i działania, na których skupia się WHO.
Globalna strategia na rzecz zdrowia psychicznego. WHO wdraża globalne inicjatywy, takie jak Comprehensive Mental Health Action Plan 2013-2030, które koncentrują się na wczesnej interwencji, zmniejszaniu stygmatyzacji oraz zwiększaniu dostępności terapii. Organizacja przewiduje, że dzięki tym działaniom więcej osób będzie mogło otrzymać odpowiednie wsparcie.
Technologia w diagnozie i terapii. Rozwój sztucznej inteligencji (AI) oraz narzędzi cyfrowych stwarza nowe możliwości w zakresie diagnozowania i leczenia depresji. Aplikacje do zdrowia psychicznego, chatboty terapeutyczne oraz platformy do monitorowania samopoczucia psychicznego już teraz wspierają pacjentów. WHO wspiera rozwój telemedycyny, co może pomóc w zwiększeniu dostępności terapii, szczególnie w obszarach o ograniczonym dostępie do specjalistów.
Czy to dobry kierunek? I tak i nie – czas pokaże, czy technologia będzie w stanie poprawić dostępność rzetelnego wsparcia w takich sytuacjach. Musimy pamiętać, że faktyczna obecność drugiego człowieka jest nie do zastąpienia, ale czasami też po prostu jest nieosiągalna.
Nowe terapie farmakologiczne i psychologiczne. Postęp w neurobiologii i badaniach nad mózgiem otwiera drzwi do nowych metod leczenia. Na przykład, badania nad działaniem ketaminy czy substancji psychodelicznych, takich jak psylocybina, pokazują obiecujące wyniki w leczeniu depresji opornej na standardowe terapie. WHO monitoruje te innowacje i ocenia ich potencjalny wpływ.
Wzrost inwestycji w zdrowie psychiczne. Coraz więcej krajów zwiększa nakłady finansowe na zdrowie psychiczne, w tym na badania nad depresją i jej leczeniem. WHO apeluje o integrację zdrowia psychicznego z systemami opieki zdrowotnej, aby pacjenci mieli łatwiejszy dostęp do pomocy.
Depresja to choroba, która dotyka miliony ludzi na całym świecie, powodując ogromne koszty zdrowotne i społeczne. Badania WHO dostarczają cennych wskazówek dotyczących przyczyn, leczenia i prewencji depresji. Kluczowe znaczenie ma wczesna interwencja, edukacja społeczeństwa oraz zwiększenie dostępności do profesjonalnej pomocy. Wspierając osoby zmagające się z depresją, budujemy zdrowsze i bardziej empatyczne społeczeństwo.
Zastanawiasz się, czy depresja dotyczy Ciebie lub kogoś z Twoich bliskich? W tym artykule przeczytasz więcej na temat Skali Depresji Becka i pobierzesz arkusz z pytaniami.
Źródło: Depression and Other Common Mental Disorders, kampania Depression: let’s talk.
