Lęk – co to za emocja? Jakie możesz odczuwać objawy lęku? I jakie są techniki, które pomogą Ci oswoić lęk.
Po czym poznasz lęk?
Na pewno nieraz go doświadczyłeś. Ściska Cię w gardle. Dłonie Ci się pocą lub drżą, oddech przyspiesza, serce bije szybciej. Masz zawroty lub ból głowy. To lęk – może być mały, a może przechodzić w nawracające stany lękowe. Lęk to emocja, która jest potrzebna i przychodzi do Ciebie z ważną informacją. Jaką? Żeby to lepiej zrozumieć warto porównać lęk ze strachem.
Przeczytaj też: “Blokady emocjonalne – po czym je poznać”.
Czym lęk różni się od strachu?
Zarówno lęk jak i strach dają takie same objawy somatyczne, czyli objawy w ciele (uścisk w gardle, w brzuchu, spocone dłonie itp.). Obie emocje różnią się jednak zasadniczo.
Strach przychodzi, gdy pojawia się realne zagrożenie. Jego zadaniem jest ostrzeżenie Cię przed niebezpieczeństwem. Natomiast lęk różni się od strachu tym, że zazwyczaj przychodzi, gdy pojawia się nowe, ale to nowe nie jest realnym zagrożeniem. A wynika w dużej mierze z Twoich przekonań, ukształtowanych na podstawie minionych doświadczeń. Lęk jest reakcją bezprzedmiotową na coś, czego być może wcale nie ma. Jest też bardziej ogólny, bliżej nieokreślony i abstrakcyjny.
Możesz na przykład odczuwać lęk przed oceną, lęk przed odrzuceniem, lęk przed jakimś wydarzeniem, o którym nie za wiele wiesz, a nawet lęk przed odczuwaniem lęku (to tzw. lęk antycypacyjny).
Jeśli się nie zatrzymasz i nie zastanowisz, dlaczego lęk przyszedł do Ciebie właśnie teraz, to może nawracać częściej i ze zdwojoną siłą.
Jak oswoić lęk?
Abyś mógł przeżywać lęk w sposób zdrowy, warto abyś zobaczył, że jest on sygnałem od Twojego organizmu. Somatyczne objawy lęku, jak ściskające gardło czy przyspieszone oddychanie, mogą w dłuższej perspektywie spowodować zaburzenia lękowe.
W takiej sytuacji ważne jest, abyś nie unikał lęku (bo on wtedy rośnie niczym kula śniegowa), ale spotkał się z nim. Mam dla Ciebie kilka konkretnych propozycji dotyczących tego, co możesz zrobić, gdy przyjdzie do Ciebie lęk.
Spróbuj przeanalizować myśli, które mogą być źródłem lęku. Zapisz je i sprawdź, czy każda z tych myśli to fakt czy przekonanie. Jeśli przekonanie, to wiesz już, że to co do Ciebie przyszło to lęk. I że niesłużące przekonania można zmieniać. Jak?
Na przykład tak: Zapisz niewspierające, wywołujące lęk przekonanie. Załóżmy, że jest to myśl: “Przełożony mnie nie lubi”. I zanim jeszcze pojawi się lęk związany z konfrontacją z nim, spróbuj zmienić umysłem reakcję ciała. Zaśpiewaj kilka razy to zdanie: “Przełożony mnie nie lubi” na melodię piosenki “Parostatek”. Zobaczysz, jak zacznie zmieniać się Twój odbiór tego zdania. Zapisane zdanie możesz też przekreślić i napisać nowe.
Co jeszcze możesz zrobić?
- Zadaj sobie pytanie zadaniowe: Jak bym sobie poradził, gdybym zaakceptował fakt, że się boję? Co wtedy bym zrobił?
- Podejmij decyzję (pomimo lęku) i w tej decyzji się wspieraj.
- Potraktuj błędy, których popełnienia być może się lękasz, jako dźwignię, trampolinę do sukcesu. Wtedy lęk się zmniejszy.
- Nagradzaj siebie już za samo działanie a nie tylko za efekty.
- Krytykę, która może w Tobie wzbudzać lęk, traktuj jako szansę do zmiany, jako pokazanie, co możesz zrobić inaczej, co poprawić, a nie jako demotywator.
- Gdy przyjdzie lęk, sięgnij po narzędzie o nazwie – przesterowanie.
- Wyobraź sobie, że swój lęk możesz ściszyć, zmniejszyć takim pokrętłem, jakim reguluje się poziom dźwięku w radioodbiorniku.
- Gdy przyjdzie lęk sięgnij po ćwiczenia oddechowe, w których wydech jest dłuższy niż wdech. Niech Twoje ciało dostanie sygnał, że wszystko jest z nim ok, że to tylko lęk i niebawem minie.
A co wtedy, gdy lęk jest zbyt duży?
Kiedy lęk prowadzi u Ciebie już do nawracających ataków lęku czy paniki warto skonsultować się z trenerem pracy z emocjami, psychologiem lub psychoterapeutą. Psychoterapia może pomóc radzić sobie z lękiem poprzez ćwiczenia i techniki relaksacyjne, a także przez konfrontowanie się ze swoimi obawami. Terapia stopniowo pomaga złagodzić poziom lęku i prowadzi do lepszego zrozumienia mechanizmów będących jego źródłem.
